Kế sách độc đáo của nhà Trần - Dâng thành cho địch lần thứ nhất

Kế sách “thanh dã” (Vườn không nhà trống) là một trong những kế sách chống giặc ngoại xâm của cha ông ta, được vận dụng khá phổ biến và hết sức tài tình trong sự nghiệp giữ nước. Nhìn lại lịch sử đấu tranh giành và bảo vệ nền độc lập của dân tộc ta, nhất là trong một ngàn năm Thăng Long, chúng ta thấy một vấn đề nổi lên, trở thành quy luật, đó là: dân tộc ta luôn phải đương đầu với quân xâm lược có tiềm lực quân sự hơn hẳn. Vì thế, để thắng địch, cha ông ta đã phát huy sức mạnh tổng hợp, không chỉ đánh địch bằng tinh thần và lực lượng của cả nước, mà còn bằng "mưu, kế, thế trận", trong đó có kế sách "thanh dã" - “vườn không nhà trống”. Với kế sách này, cha ông ta đã khoét sâu điểm yếu chí tử của đạo quân xâm, điển hình là chiến thắng trong ba cuộc kháng chiến chống quân Nguyên - Mông của nhà Trần.

Sau cuộc chiến ở Bình Lệ Nguyên, vua tôi nhà Trần rút về sông Thiên Mặc. Tin chiến trận truyền về Thăng Long. Một chiến dịch chống giặc quy mô lớn được triển khai gấp rút. Dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Thiên Cực công chúa Trần Thị Dung, dân chúng Thăng Long nhanh chóng rút khỏi kinh thành, thực hiện kế sách “Vườn không nhà trống”, một trong những kế sách quan trọng dẫn đến chiến thắng sau này của vua tôi nhà Trần.

Theo Toàn Thư: Thế giặc rất mạnh, vua lại phải lui giữ sông Thiên Mạc. Phụ Trần theo vua bàn những việc cơ mật, rất ít người biết được điều đó. (tr.175)

Theo Cương Mục: Bấy giờ thế giặc mạnh lắm, kéo quân sát thẳng đến Đông Bộ Đầu mới đóng lại, nhà vua lại phải lui xuống giữ sông Thiên Mạc. (tr.461)

Theo Trần Quốc Vượng, Vũ Tuấn Sán, Hà Nội nghìn xưa:

Trần Thị Dung – vợ thái sư Trần Thủ Độ - đã đứng ra quán xuyến việc sơ tán cho toàn bộ hoàng gia (cung tần, mỹ nữ, trẻ nhỏ…) và vợ con các tướng sĩ. Bà đều động thuyền bè, chở mọi người xuống vùng Hoàng Giang (Lý Nhân, Nam Hà) tạm lánh. Bà còn điều động nhân dân Thăng Long chuyển vũ khí thóc gạo từ các kho của nhà nước xuống thuyền, đem sơ tán cùng với người. Chỉ dăm hôm, mọi việc đã xong. Thăng Long chỉ còn là một tòa thành trống. Trần Thị Dung là một điển hình phụ nữ đảm đang thời Trần. Nhờ bà mà bao nhiêu tướng sỹ yên tâm việc gia đình, chuyên tâm chiến đấu. Trước thế giặc mạnh, mộ số ít nam tướng hoang mang, dao động, Trần Thị Dung vẫn bình tĩnh sắp xếp việc sơ tán người, lương thực, vũ khí không để lọt vào tay giặc. Quân Mông cổ kéo vào Thăng Long, chỉ cón tìm thấy trong ngục những tên sứ giả hỗn xược ngày trước bị trói chặt bằng thừng. Khi cởi trói ra, một tên đã chết. Bọn xâm lược Mông Cổ điên cuồng tàn phá kinh thành Thăng Long để trả thù. Chiếm một tòa thành trống không còn lương thực, quân Mông Cổ lúng túng to.

Ngay sau khi tiến vào Thăng Long, quân Nguyên không thu được gì ngoài những tên sứ giả nhà Nguyên bị bỏ lại.

Trong lịch sử phong kiến, thành trì và đặc biệt là kinh thành luôn là nơi ưu tiên được bảo vệ, mất thành coi như là thua, mất đất. Tuy nhiên, với con mắt chiến lược nhìn xa trông rộng, vua tôi nhà Trần đi ngược lại với lối suy nghĩ đó. Việc di tản dân chúng và tài sản một cách nhanh chóng và bất ngờ khiến quân địch có chiếm được thành cũng như không. Không những thế, chúng lại rơi vào thế bị động khi không có lương thực, không hợp với thủy thổ của nước ta. Đây chính là điểm mấu chốt làm quân Nguyên suy yếu, tinh thần rệu rã. Và cũng chính là thời cơ phản công, lấy lại Thăng Long của vua tôi nhà Trần. Và chiến thắng ở Đông Bộ Đầu ngay sau đó đã chứng minh tất cả. Chỉ 10 ngày sau chiến dịch thanh dã, quân Mông Cổ đã phải hứng chịu thất bại, rút lui hoàn toàn khỏi lãnh thổ Đại Việt.

Có thể nói, đây là một kế sách quân sự độc đáo, thể hiện tài năng, bản lĩnh của vua tôi nhà Trần. Kế sách thanh dã tiếp tục được áp dụng ở các cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông lần hai và lần ba, và đi vào lịch sử, nghệ thuật quân sự của dân tộc.

Nguồn: Sưu Tầm.